fbpx
Edit Content

Duna nos Luz Berde

Danki na Bo sosten partido AVP por a sirbi Aruba durante añanan largo. Den periodo 2009-2017 nos a traha duro pa haci nos isla miho, mas bunita y mas solido. Nos a logra hopi. Pero tin hopi mas pa haci. E trabou cu nos a haci durante ultimo e periodo aki ainda ta visibel tur caminda: kilometernan di caminda a wordo construi y hopi mas a wordo reconstrui. Barionan y areanan publico cu tabata decai awe ta bunita y dushi pa biba y pasa tempo aden. E hospital nobo t’ey awor pa duna miho servicio na comercio y miho cuido na ciudadanonan. Scolnan cu tabata den mal estado a wordo reconstrui y a traha scolnan nobo. Cada un di e proyectonan aki a contribui na crea trabou y miho servicio. Nan ta embeyece nos pais y crea oportunidadnan nobo pa nos hendenan y nos economia.

Tuma contacto cu mi

 Enseñansa publico ta indispensabel

Minister di enseñansa sr. Rudy Lampe a anuncia for di dia cu ela bira minister cu e kier INDEPENDISA y DEPOLITISA enseñansa publico. E no a splica e motibo tras di e metanan aki. Awor, mei mei di e crisis di COVID19 e ta anuncia un serie di cambio drastico den organisacion di enseñansa. Esaki apesar di cu aña pasa Parlamento a prohibi’e di haci e cambionan cu e kier trece den enseñansa publico. Tin hopi motibo pakico e cambionan cu e minister kier haci ta sumamente peligroso y cu consecuencianan grave pa nos comunidad a largo plazo pa locual ta e derecho di duna y haya enseñansa. Enseñansa publico ta un INSTITUCION ESENCIAL di nos pais! E no ta djis un grupo di scol cu pa casualidad of di carambola ta cay bou encargo di gobierno. E no ta un departamento di gobierno cu Bo por remplasa cu un otro. E ta mas cu un servicio na comunidad manera un servicion di paga candela of di recohe sushi. Enseñansa publico ta esencial pasobra no ta ken cu ta of cua organisacion cu ta por duna enseñansa publico. Enseñansa publico ta un tarea asigna den constituicon y leynan di GOBIERNO.

Den un serie di tres articulo ta analisa e argumentonan di e minister pa INDEPENDISA y DEPOLITISA enseñansa publico. Den e articulo aki ta analisa e base constitucional di enseñansa publico. Esta pakico nos tin e derecho riba enseñansa publico. Tambe lo ilustra esaki cu ehempelnan conoci cu mayornan y alumnonan a pasa den dje. Tur loke wordo scirbi aki en absoluto no ta argumentonan contra enseñansa priva, manera ta wordo duna den scolnan di SKOA, SPCOA, SMOA, COMBINA etc. E libertad pa duna y haya enseñansa priva /den scolnan particular, tambe ta regla den constitucion. E argumentonan presenta aki ta argumentonan na fabor di ENSEÑANSA PUBLICO como derecho riba enseñansa den nos pais.

CONSTITUCION

Tur pueblo y tur hende tin cierto derechonan basico. E derecho of libertadnan aki ta regla entre otro den nos constitucion. Esey ta e ley basico di tur otro ley na Aruba. Di tur e derecho y libertadnan cu nos tin como ciudadano, niun ta wordo trata den e forma asina explicito y detaya den constitucion, manera e derecho di duna y haya enseñansa. Constitucion ta bay mas leu ainda door di menciona explicitamente cu Gobierno ta obliga di crea suficiente ENSEÑANSA PUBLICO. Constitucion ta bisa tambe cu ningun areglo legal (=ley, decreto ministerial, etc) cu no ta cumpli cu e loke constitucion ta stipula, por wordo aproba of ehecuta. Mi ta di opinion cu e desicionnan cu e minister a tuma recientemente pa cu e organisacion y funcionamento di scolnan publico ta contra nos constitucion y pesey no por wordo ehecuta. Laga mi splica mas.

ENSEÑANSA PUBLICO  

E importancia di enseñansa publico ta basa riba e principio cu enseñansa den scolnan publico ta respeta y ta tene cuenta cu tur religion y tur filosofia di bida. Mientras cu scolnan priva ta scohe pa duna enseñansa cu ta sali for di un pensamento religioso of filosofia di bida specifico, enseñansa publico no ta rechasa ni husga ningun di esakinan. Al contrario, e ta habr’i pa tur, ta tene cuenta cu tur y ta duna espacio pa practica y siña tur. Scolnan publico ta haci esey pasobra su funcion ta pa sigura acceso na enseñansa pa tur hende. Independiente di nan rasa, religion, sexo, color politico, entrada. Enseñansa publico tin como meta pa yuda mantene un comunidad democratico, cu ta respeta y tene cuenta cu diferencianan religioso, politico y di clase social. Scolnan priva pa ley tin e derecho pa nan scohe cua alumno ta wordo admiti na scol y cu por wordo kita for di scol. Scolnan publico pa ley ta accepta tur alumno y no tin mag di kita niun, a menos tin motibonan special. Acceso di tur mucha y studiante na enseñansa ta central den organisacion di enseñansa publico. Di e forma ey ta yuda preveni desigualdad: tur mucha tin acceso incondicional na enseñansa. Den practica hopi alumno cu a wordo kita for di scolnan priva, por ehempel pasobra nan a keda sinta dos biaha of pa motibo di mal comportacion, a haya oportunidad pa caba nan scol na scolnan publico. Si no tabata tin scolnan publico, e alumnonan aki no lo a caba scol. 

E motibo pakico enseñansa publico ta wordo asina regla den consitucion y ta asina importante, ta pasobra e ta duna seguridad di enseñansa pagabel na tur mucha y hoben. Enseñansa pa ley ta liber, pero si scolnan priva cobra pa enseñansa esey por bira un obstaculo pa yiunan di mayornan cu no tin e entrada pa paga. Enseñansa publico ta sigura cu tur mucha, independiente di e entrada di nan mayornan, ta haya e mes un bon enseñansa. Cu otro palabra, enseñansa publico tey pa sigura cu tur mucha, ken cu nan ta, semper ta haya enseñansa!

Conclusion: e meta di e minister pa elimina scolnan publico, pa reduci e cantidad di scolnan publico of pa kita e caracter y funcion special cu scolnan publico tin, ta bay contra di e meta cu constitucion ta duna enseñansa publico. Eliminacion of reduccion di scolnan publico ta habri e porta pa (mas) desigualdad den comunidad, pa motibo cu ta limita e posibilidad pa hobennan haya un bon enseñansa pa bida. Cu otro palabra, e intencion di e minister ta contra constitucion y lo por crea problemanan serio pa nos comunidad den futuro. Ban stop e destruccion di enseñansa publico!